پیچ خوردگی تخمدان یکی از مشکلاتی است که برخی بانوان با آن مواجه می‌شوند و علائم مختلفی را برای این افراد دارد. روش های تشخیص پیچ خوردگی تخمدان متفاوت بوده و بسته به شرایط فرد تصمیم گیری می‌شود که از کدام یک برای وی استفاده کنند. چرخش تخمدان برای بانوان با درد شدیدی همراه خواهد بود. در ادامه مقاله بیشتر به این مسائل خواهیم پرداخت.
دلایل پیچ خوردگی تخمدان
پیچ خوردگی تخمدان با اصطلاح علمی (Ovarian torsion) به معنای چرخش تخمدان است. علل ابتلا به این مشکل در افراد متفاوت خواهد بود. برخی از اصلی ترین دلایل پیچ خوردگی تخمدان عبارتند از:
- وجود توده های مثانه‌ای (cyst) یا تومورهای تخمدان باعث پیچ خوردگی تخمدان می‌شود. این توده‌ها به تخمدان متصل شده و با چرخش تخمدان، پیچ خوردگی را ایجاد می‌کنند.
- وجود عوامل آناتومیک در ناحیه تخمدان و اطراف آن باعث بروز این عارضه می‌شود. وجود طول ناهمسان بین لیگامان های تخمدان، فضای کافی برای چرخش را فراهم می‌کند.
- فعالیت بدنی شدید، ورزش یا ضربه به ناحیه تخمدان نیز از عاملین بروز این مشکل است.
- در دوران بارداری، تخمدان بزرگ می‌شود و به سمتی می‌چرخد.
- عوامل اندوکرین: برخی عوامل اندوکرین مانند هورمون های تنظیمی تخمدان نیز می‌توانند به پیچ خوردگی تخمدان مرتبط باشند.
علائم پیچ خوردگی تخمدان
علائم پیچ خوردگی تخمدان بسته به شدت و میزان چرخش تخمدان در بانوان متفاوت خواهد بود. برخی از علائم رایج را بشناسید تا در صورت بروز هر یک، مراجعه و اقدام لازم را به عمل آورید.
- درد ناگهانی و شدید در ناحیه تخمدان: درد در یک یا هر دو طرف شکم یا لگن حس می‌شود و به طور عمومی شدیدترین دردی است که بیمار تا به حال تجربه کرده است.
- تهوع و استفراغ: بعضی از افراد حالت تهوع و استفراغ را تجربه می‌کنند که به علت درد شدید و تنش ناحیه تخمدان است.
- تورم در ناحیه شکم: ناحیه شکم به متورم می‌شود و در اثر التهاب موجود در پیچ خوردگی تخمدان، سفت شدن در ناحیه تخمدان حس شود.
- تغییر در الگوی قاعدگی: برخی از زنان ممکن است تغییرات در الگوی قاعدگی خود مشاهده کنند، مانند قاعدگی نامنظم یا خونریزی ناگهانی و شدید.
بیشتر بدانید: کیست درموئید تخمدان
تشخیص پیچ خوردگی تخمدان
تشخیص پیچ خوردگی تخمدان بر اساس تاریخچه بیماری، ارزیابی بالینی و استفاده از روش های تصویربرداری است.
- معاینه و بررسی بالینی: پزشک ابتدا تاریخچه بیماری و علائم شما را بررسی می‌کند. پزشک سوالاتی در مورد علائم، شدت درد، الگوی قاعدگی، تاریخچه بارداری و سوابق بیماریهای قبلی از شما بپرسد. پزشک با بررسی ناحیه شکم و لگن شما، احتمال پیچ خوردگی تخمدان را بررسی می‌کند. او ممکن است لمس و فشار ناحیه تخمدان را بررسی کند و به تغییرات در اندازه، تورم، سفتی و درد در ناحیه تخمدان توجه کند سپس آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون های تخمدانی یا مارکرهای التهابی انجام دهد. این آزمایش‌ها می‌توانند در تشخیص پیچ خوردگی تخمدان مفید باشند.
- تصویربرداری: برای تایید تشخیص، پزشک ممکن است از روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی ترانس‌واژینال (Transvaginal ultrasound)، سونوگرافی کاریوتایپ (Color Doppler ultrasound) یا ماموگرافی استفاده کند
درمان پیچ خوردگی تخمدان چگونه است؟
درمان پیچ خوردگی تخمدان به طور عمده به مدیریت جراحی بستگی دارد. هدف اصلی درمان پیچ خوردگی تخمدان، بازگشت جریان خون به تخمدان و جلوگیری از تضییع بافت تخمدان است. در زیر روش های درمانی معمول برای پیچ خوردگی تخمدان آورده شده است.
جراحی: در صورت تشخیص پیچ خوردگی تخمدان، جراحی فوری صورت می‌گیرد. در این جراحی، تخمدان را به حالت طبیعی برمی‌گردانند و جریان خون را به تخمدان بازمی‌گردانند. اگر بخشی از تخمدان آسیب دیده باشد، آن بخش ممکن است بریده شود. در برخی موارد، اگر تخمدان آسیب بسیار زیادی داشته باشد، ممکن است تخمدان کاملاً برداشته شود.
داروها: پزشک داروهایی را برای کاهش التهاب، کنترل درد و جلوگیری از تشکیل خونریزی بیشتر تجویز می‌کند. این داروها می‌توانند شامل ضد التهاب ها، آنتی‌بیوتیک ها و آنالژزیک‌ها باشند.
آیا می‌توان از پیچ خوردگی تخمدان پیشگیری کرد؟
پیچ خوردگی تخمدان به طور معمول ناگهانی رخ می‌دهد و ممکن است در برخی موارد از پیش برآمده و قابل پیش‌بینی نباشد. با این حال، در برخی موارد می‌توان اقداماتی را انجام داد تا خطر ابتلا به پیچ خوردگی تخمدان کاهش یابد. در زیر تعدادی از روش‌های پیشگیری از پیچ خوردگی تخمدان آورده شده است:
تشخیص و درمان سریع عفونت های تناسلی: عفونت های تناسلی می‌توانند عاملی برای پیچ خوردگی تخمدان باشند. در صورت بروز علائم عفونت، بهتر است زود به بهترین جراح و متخصص زنان در اصفهان مراجعه کنید و درمان مناسب را دریافت کنید.
مراقبت در صورت وجود تخمدان های چند قسمتی: در برخی موارد، وجود تخمدان های چند قسمتی خطر پیچ خوردگی تخمدان را افزایش می‌دهد. در این موارد، پزشک شما توصیه‌های خاصی برای مراقبت از تخمدان ها ارائه می‌کند.
مصرف متعادل و منظم هورمون‌ها: در صورتی که دچار اختلالات هورمونی هستید، مصرف داروها و مراقبت منظم از هورمون هایتان می‌تواند کمک کننده باشد. این کار خطر پیچ خوردگی تخمدان را کاهش می‌دهد.
اطلاع از علائم و درمان زمان‌بندی شده: اگر شما قبلاً تجربه پیچ خوردگی تخمدان داشته‌اید، مفید است که با علائم آن آشنا شوید و از طریق مشاوره پزشک خود برنامه درمانی زمان‌بندی شده داشته باشید.
سوالات متداول
آیا پیچ خوردگی تخمدان می‌تواند مجدداً رخ دهد؟
پیچ خوردگی تخمدان ممکن است مجدداً رخ دهد. اگر در گذشته پیچ خوردگی تخمدان را تجربه کرده‌اید، احتمال اینکه مجدداً رخ دهد بالاتر است. همچنین، اگر هر دو تخمدانتان پیچ خورده باشند، خطر رخداد مجدد پیچ خوردگی تخمدان بیشتر است.
آیا پیچ خوردگی تخمدان می‌تواند منجر به ناباروری شود؟
پیچ خوردگی تخمدان ممکن است باعث محدودیت یا قطع شدن جریان خون به تخمدان شود که می‌تواند منجر به آسیب دیدگی بافت تخمدان و کاهش تولید و کیفیت تخمک‌ها شود. اگر تخمدان‌ها به طور مکرر پیچ خورده و بازگشت نخواهند داد، این ممکن است منجر به ناباروری شود.
آیا روش‌های پیشگیری از پیچ خوردگی تخمدان وجود دارد؟
متأسفانه، روش‌های قطعی برای پیشگیری از پیچ خوردگی تخمدان وجود ندارد. اما برخی از تدابیر و روش‌ها می‌توانند خطر پیچ خوردگی تخمدان را کاهش دهند.
