امکان ابتلا به سرطان تخمدان در هر رده سنی امکان دارد اما معمولا این بیماری در خانم های 50 تا 60 سال ایجاد می شود. هنگامی که سلول های طبیعی و سالم تخمدان به طور غیر معمول رشد کنند و به سلول های غیر طبیعی تبدیل شوند، این بیماری رخ می دهد. سرطان تخمدان یکی از کشنده ترین سرطان ها در بین خانم ها می باشد. سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان، افزایش سن و چاقی بیش از حد، فاکتورهای خطر آفرین برای بروز بیماری سرطان می باشند. اگر این سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن بیمار برای مدت 5 سال دیگر وجود دارد. در گذشته اعتقاد بر این بود که سرطان تخمدان از خود تخمدان ها شروع می شود اما امروزه ثابت شده است که احتمال ایجاد این نوع سرطان، از سلول های انتهایی لوله های رحم هم امکان پذیر است. تومورهای خوش خیم تخمدان به خارج از تخمدان گسترش نمی یابند و غیر سرطانی هستند. اما تومورهای بدخیم تخمدان به قسمت های دیگر بدن متاستاز داده و سرطانی می شوند
عملکرد تخمدان ها در بدن خانم ها
غدد تولید مثل در بدن خانم ها را تخمدان می گویند. تخمک ها در تخمدان ها تولید می شوند. تخمک ها از مسیر لوله های فالوپ یا لوله های رحمی داخل رحم شده و در لقاح با اسپرم تبدیل به جنین می گردند. منبع اصلی تولید هورمون های زنانه پروژسترون و استروژن، تخمدان ها می باشند. تخمدان ها از سه نوع سلول تشکیل شده اند که می توانند باعث ایجاد تومورهای مختلف شوند.
- تومورهای سلول اپیتلیال: اکثر تومورهای تخمدان از این نوع هستند. این تومورها از سلول های واقع در سطح خارجی تخمدان شروع می شوند.
- تومورهای سلول جوانه ای: تومورهای سلول جوانه ای یا سلول های زایا، از سلول های ایجاد کننده تخمک ناشی می شوند.
- تومورهای استروما: این نوع تومور از سلول های بافت ساختاری منشاء می گیرند. سلول های بافتی ساختاری، تخمدان ها را در کنار هم نگه می دارند و وظیفه تولید هورمون های زنانه پروژسترون و استروژن را بر عهده دارند.
علائم سرطان تخمدان
برخی مواقع سرطان تخمدان بدون علامت پیشرفت می کند. بیمار به صورت اتفاقی و انجام معاینات لگنی و انجام سونوگرافی و یا تصویربرداری به دلایل دیگر، متوجه بیماری سرطان می شود. احساس درد در ناحیه لگن یکی از علائم شایع این سرطان می باشد.
در برخی مواقع علائم بیماری سرطان تخمدان با علائم سندروم قبل از قاعدگی و یا علائم بیماری سندروم روده تحریک پذیر و یا وجود مشکل در مثانه مشابه است. تفاوت اصلی بین علائم سرطان با علائم بیماری های دیگر در مدت زمان ماندگاری و گسترش علائم بیماری است. در صورت مشاهده علائم زیر و تداوم آنها تا 2 روز حتما به پزشک مراجعه کنید.
- احساس درد در ناحیه لگن یا قسمت پایین بدن و زیر شکم
- احساس درد در پشت و کمر
- سوزش سردل و سوء هاضمه
- احساس نفخ و بزرگی شکم
- احساس درد در معده
- ایجاد مشکل در خوردن
- احساس سیری
- تکرر ادرار
- بوی بد ادرار
- احساس درد در زمان برقراری رابطه جنسی
- تغییر در عملکرد سیستم گوارش و روده ها
- ابتلا به یبوست
علائم سرطان تخمدان پیشرفته
- ایجاد حالت تهوع و استفراغ
- کاهش وزن شدید و ناگهانی بدون علت مشخص
- مشکل در تنفس
- خستگی های مفرط
- کم اشتهایی
عوامل تاثیرگذار بر بروز سرطان تخمدان
در برخی مواقع علائم بیماری های دیگر مانند علائم سرطان تخمدان است. برای تشخیص قطعی بیماری باید به یک پزشک متخصص با تجربه و ماهر مراجعه کنید. عوامل خطرآفرین بر بروز این سرطان عبارتند از:
افزایش سن خانم ها: بالا رفتن سن یکی از عوامل موثر بر بروز بیماری سرطان تخمدان است. احتمال ابتلا به این سرطان در خانم های یائسه بیشتر از سایر خانم ها می باشد. علاوه بر افزایش سن، استفاده زیاد از داروهای هورمونی در سنین یائسگی موجب بروز این سرطان می شوند.
اضافه وزن زیاد یا ابتلا به بیماری چاقی: خانم های بسیار چاق بیشتر از خانم های با وزن ایده آل در معرض ابتلا به این سرطان هستند. آمار مرگ و میر خانم های چاق مبتلا به این سرطان نسبت به خانم های لاغر مبتلا به سرطان، بیشتر بوده است.
سابقه ژنتیکی: احتمال ابتلا به سرطان تخمدان در خانم هایی که در اقوام درجه یک خود سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان را داشته اند، افزایش می یابد.
روش های تشخیص سرطان تخمدان
اگر پزشک به بیماری سرطان تخمدان شک کند، انجام روش های زیر را برای تشخیص قطعی تحویز می کند.
- سونوگرافی: با انجام سونوگرافی تصاویر دقیقی از داخل بدن به دست می آید. در این تصاویر وجود و یا عدم وجود توده و یا رشد غیر طبیعی سلول ها مشخص می شود.
- انجام آزمایش خون: آزمایش خون به تنهایی برای اثبات ابتلا به سرطان تخمدان کافی نیست. اگر پزشک به وجود این سرطان مشکوک باشد، انجام آزمایش خون CA-125 را تجویز می کند. این آزمایش خون میزان پروتئینی را در خون بررسی می کند که در اثر ابتلا به سرطان، سطح آن در خون افزایش می یابد.
کلام آخر
سرطان تخمدان پنجمین سرطان رایج و خطر آفرین در میان خانم ها می باشد. در میان انواع مختلف سرطان های سیستم تناسلی زنانه مانند سرطان بافت های رحم، دهانه رحم و … ، سرطان تخمدان جان تعداد بیشتری از خانم ها را می گیرد. در این سرطان توده سرطانی در داخل تخمدان ها رشد می کند
