سارکوم رحم در واقع نوعی از سرطان رحم می‌باشد که در لایه‌های عضلانی رحم (میومتر) ایجاد می‌شود. اغلب سرطان‌هایی که در رحم ایجاد می‌شود در پوشش داخلی یا همان آندومتر می‌باشند و به نام سرطان آندومتر و یا کارسینوم معروف می‌باشند. نوع دیگری از سارکوم که از سلول‌های پوششی رحم آغاز می‌شود نیز وجود دارد که نسبت به سایر انواع سرطان رحم نادر می‌باشد. این بیماری 3 تا 7 درصد از سرطان‌های رحم را شامل می‌شود. بر خلاف سرطان آندومتر که بیشتتر شایع است.
رشد معمولاً بسیار سریع می‌باشد و نسبت به سایر انواع سرطان‌های آندومتر سریعتر گسترش می‌یابد. با توجه به محل قرار گیری سارکوم و نوع آن ممکن است میزان گسترش انواع مختلف با یکدیگر تفاوت‌هایی را داشته باشد.
تقسیم بندی انواع سارکوم رحم
جهت تعیین میزان گسترش انواع سرطان و بررسی متاستاز آن 4 طبقه بندی وجود دارد. هرچقدر سرطان در گروه بالاتری قرار بگیرد به معنای گسترش و پخش شدن بیشتر سرطان در قسمت‌های مختلف بدن می‌باشد.
این طبقه بندی جهت برنامه ریزی درمان از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد.
تقسیم بندی سارکوم رحم بدین صورت می‌باشد:
- مرحله اول: سارکوم فقط در رحم می‌باشد.
- مرحله دوم: سارکوم از رحم به سمت لگن پخش شده است.
- مرحله سوم: سارکوم به خارج از لگن و به سمت غدد لنفاوی و شکم گسترش یافته است.
- مرحله چهارم: سارکوم به نواحی خارج از شکم مانند مثانه یا راست روده گسترش یافته است.
افراد در معرض خطر سارکوم رحم
بیشتر افرادی که دچار سارکوم رحم می‌شوند بالای 40 سال هستند اما در برخی افرادی که در دهه 20 سالگی قرار دارند نیز ممکن است سارکوم مشاهده شود. به طور کلی میانگین سن افرادی که دچار سارکوم رحم می‌شوند 60 سال می‌باشد.
بر اساس تحقیقات مواردی که موجب افزایش احتمال ابتلاء به سارکوم رحم می‌شود عبارت است از:
- پرتودرمانی و یا هرگونه تابش به ناحیه لگن: تابش به لگن بلافاصله موجب سارکوم رحم نمی‌شود و حدود 5 تا 25 سال زمان لازم است تا اثرات تابش به این صورت بروز نماید.
- استفاده طولانی مدت از داروی تاموکسیفن: استفاده طولانی مدت از داروی تاموکسیفن که جهت درمان سرطان سینه به کار برده می‌شود (بیشتر از 5 سال) می‌تواند احتمال ابتلا به سارکوم رحم را افزایش دهد.
- عوامل ژنتیکی: داشتن ژنی به نام رتینوبلاستوما که موجب بروز سرطان چشم می‌شود می‌تواند احتمال ابتلا به انواع این اختلال را نیز افزایش دهد.
- نژاد سیاه پوست: احتمال ابتلا به این اختلال در افرادی سیاه پوست 2 برابر بیشتر از افراد سفید پوست می‌باشد.
علائم و نشانه‌های ساکوم رحم
علائم سارکوم رحم مشابه سایر انواع سرطان رحم و یا رشد توده‌های خوش خیم مانند فیبروم رحم می‌باشد که عبارتند از:
- خونریزی‌های غیر معمول واژینال که پس از دوران یائسگی اتفاق می‌افتد.
- ترشحات بدبو
- رشد توده در واژن و یا لگن
- احساس پری در ناحیه شکم
- درد در لگن
- افزایش دفعات ادرار کردن
- یبوست
این علائم معمولاً تا زمانی که سارکوم به مراحل پیشرفته نرسد بروز نمی‌نماید، در برخی موارد نادر این اختلال می‌تواند کاملاُ بدون علامت باشد.
دلیل سارکوم رحم
دلیل اصلی ایجاد آن مشخص نمی‌باشد اما با شروع تقسیم سلول‌های بدخیم در دیواره ی عضلانی رحم این بیماری ایجاد آغاز می‌شود. تحقیقات جهت تعیین علت، درمان و پیشگیری همچنان ادامه دارد.
تشخیص سارکوم رحم
- معاینات فیزیکی شامل معاینه واژن، دهانه رحم، رحم، لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها و راست روده (جهت بررسی پزشک 1 یا 2 انگشت را وارد واژن و رکتوم می‌نماید تا هر توده‌ی غیرعادی را بتواند حس کند، همچنین ممکن است از یک اسپکولوم استفاده شود.)
- بررسی سوابق پزشکی
- سونوگرافی ترانس واژینال
- بیوپسی آندومتر
پس از تشخیص جهت تعیین مقدار پیشرفت بیماری ممکن است آزمایش‌های بیشتری مانند ام آر آی، سی تی اسکن و یا سایر آزمایش‌ها جهت بررسی میزان گسترش بیماری در سایر اعضا و اندام‌ها مورد نیاز باشد.
درمان سارکوم رحم
پس از تشخیص بیماری که عمدتاً توسط متخصص زنان صورت می‌گیرد، بیمار جهت درمان به انکولوژیست زنان ارجادع داده خواهد شد.
مراحل درمان با توجه به اندازه‌ی تومور و شدت پیشرفت بیماری عبارتند از:
- عمل جراحی: در طی جراحی ممکن است فقط توده سرطانی خارج شود و یا اینکه رحم و سایر اندام‌ها و بافت‌های آسیب دیده مانند دهانه رحم، تخمدان، لوله های فالوپ و یا بخشی از واژن نیز خارج شوند.
- پرتودرمانی: با استفاده از اشعه ایکس با انرژی بالا سلول‌های سرطانی نابود می‌شود. پرتودرمانی می‌تواند به صورت خارجی (از طریق دستگاهی در خارج از بدن) و یا داخلی (قرار دادن در داخل بدن) انجام شود.
- شیمی درمانی: در روش شیمی درمانی از داروهایی جهت کنترل رشد سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود، داروها در اغلب موارد به صورت وریدی تزریق می‌شود.
- هورمون درمانی: هورمون‌ها موادی هستند که جهت تنظیم عملکردهای خاص بدن تولید می‌شوند، برخی از هورمون‌های ممکن است منجر به افزایش رشد برخی از سرطان مانند سارکوم رحم شوند. در روش هورمون درمانی با مسدود کردن عملکرد هورمون‌ها، رشد سلول‌های سرطانی متوقف می‌شود.
