تومورهای خوش خیم رحم یا تومورهای فیبرویید یا میوم، به دلیل رشد غیر طبیعی سلول های دیواره عضلانی رحم ایجاد می شوند. این تومورها در اکثر موارد، غیر سرطانی و خوش خیم می باشند. برخی از تومورها می توانند موجب بروز مشکلاتی مانند خونریزی شدید شوند. فیبروم رحمی نوعی از تومورهای خوش خیم رحم است که درمان خاصی نیاز ندارد. در برخی موارد این تومورها باعث ایجاد درد شدید و خونریزی زیاد می شوند که بسیار آزاردهنده است. فیبروم ها می توانند علاوه بر ایجاد خونریزی و درد لگن موجب ناباروری، سقط های مکرر و زایمان زودرس شوند. البته بسیاری از خانم ها دارای فیبروم اطلاعی از بیماری خود ندارند و زایمان های موفقی هم دارند.
انواع تومورهای خوش خیم رحم
تومورهای خوش خیم رحم بر حسب مکان تشکیل در رحم، به 3 نوع تقسیم بندی می شوند:
- میوم سطحی که به دلیل رشد غیر طبیعی سلول های واقع در سطح خارجی رحم ایجاد می شود.
- میوم داخل دیواره ای رحم که در داخل دیواره رحم ایجاد شده و دیواره عضلانی رحم را گرفتار می کند. فیبروم رحمی جزو این گروه هستند.
- میوم زیر مخاطی که رشد غیر نرمال سلول های داخل رحم عامل تشکیل این نوع تومور می باشد. در موارد نادر میوم ها گردن رحم را هم گرفتار می کنند.
عوامل تاثیرگذار بر تشکیل تومورهای خوش خیم رحم
تاکنون دلیل ثابت شده و مشخصی برای ایجاد تومورهای خوش خیم رحم بیان نشده است. عوامل مختلفی می توانند بر بروز این تومورها تاثیر بگذارند که عبارتند از:
- افزایش سطح برخی از هورمون ها در بدن خانم
- استفاده طولانی مدت از قرص های ضد بارداری
- هورمون درمانی
- اضافه وزن زیاد
- افزایش سن
- ابتلا به دیابت و فشار خون بالا
- نامنظم بودن چرخه قاعدگی
- نژاد سفید
- یائسگی دیررس
- ابتلا به سرطان های دیگر
نشانه های وجود تومورهای خوش خیم رحم
معمولا تومورهای خوش خیم رحم بدون هیچ علامت مشخصی ایجاد می شوند. این تومورها به صورت اتفاقی در طی انجام معاینات لگنی و یا تصویربرداری ها توسط متخصص زنان شناسایی می شوند. به طور کلی در صورت مشاهده علائم زیر به وجود تومور شک کنید و به پزشک مراجعه کنید.
- کوتاه شدن فاصله بین قاعدگی ها
- افزایش خونریزی در دوران قاعدگی
- در برخی مواقع با خروج لخته های خونی بزرگ درد و ناراحتی ایجاد می شود.
- ایجاد خونریزی در فواصل قاعدگی ها
- احساس فشار بر روی رکتوم و یا مثانه
- در برخی موارد افزایش ترشحات واژن
- رابطه جنسی دردناک
- خونریزی بعد از برقراری رابطه جنسی
- وجود علائم ضعف و خستگی مداوم، کم خونی و رنگ پریدگی
- سابقه خانوادگی ابتلا به میوم
تشخیص میوم
در صورت مشاهده علائم وجود تومورهای خوش خیم رحم حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. پزشک پس از انجام معاینات لازم، گرفتن شرح حال کامل و بررسی سابقه خانوادگی بیمار جهت ابتلا اقوام درجه یک به میوم، در صورت لزوم برای تشخیص قطعی بیماری، انجام آزمایشات و اقدامات زیر را تجویز می کند.
- آزمایش خون
- سونوگرافی: در اکثر موارد وجود این تومورها با انجام معاینه لگنی و سونوگرافی تشخیص داده می شود.
- لاپاراسکوپی: در این روش پزشک با استفاده از دستگاه لاپاراسکوپ داخل حفره شکمی را بررسی می کند.
- هیستروسالپنگوگرام: در این روش برای تشخیص وجود تومورهای خوش خیم رحم به داخل لوله های رحم، ماده ای تزریق می شود که در زمان تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس، لوله های رحمی به وضوح مشاهده می شوند.
درمان میوم
در برخی موارد پزشک متخصص به خانم هایی که دارای علائم خفیف بیماری هستند، توصیه می کند که اقدام درمانی ویژه ای انجام ندهند. به این بیماران توصیه می شود که بعد از 6 تا 12 ماه برای معاینه مجدد مراجعه کنند.
اگر علائم تومورهای خوش خیم رحم خفیف باشد، بعد از یائسه شدن این تومورها بدون انجام اقدام درمانی خود به خود کوچک می شوند.
اگر تومورهای خوش خیم رحم باعث خونریزی شدید شده و یا مشکلاتی در جریان بارداری ایجاد کرده و یا تبدیل به توده های سرطانی شده باشند، پزشک از روش جراحی برای خارج کردن میوم ها استفاده می کند.
سایر اقدامات درمانی
- استفاده از داروهای ضد التهاب جهت تسکین درد با تجویز پزشک
- استفاده از مکمل های حاوی آهن برای درمان کم خونی ناشی از خونریزی زیاد
- استفاده از سایر روش های ضد بارداری مانند استفاده از کاندوم، آی یو دی و …
- استفاده از پروژستین ها
- تجویز هورمون: در برخی موارد پزشک هورمون هایی را تجویز می کند که موجب ایجاد یائسگی مصنوعی می شود. در نتیجه میوم ها در اثر توقف خونریزی کوچک می شوند. استفاده از این هورمون ها برای یک دوره 6 ماهه مجاز می باشد.
جراحی هیسترکتومی برای درمان قطعی تومورهای خوش خیم رحم
در مواقعی که اندازه تومورهای خوش خیم رحم خیلی بزرگ باشند و خونریزی شدید باشد و یا بیمار به دوران یائسگی نزدیک باشد و بیمار قصد باردار شدن در آینده را نداشته باشد، پزشک برای درمان قطعی از روش هیسترکتومی یا برداشتن کامل رحم استفاده می کند.
جراحی میومکتومی
در مواردی که تومورهای خوش خیم رحم کوچکتر باشند و بیمار قصد باردار شدن داشته باشد و یا مایل باشد که رحم خود را حفظ کند، پزشک از روش میومکتومی استفاده می کند. پزشک برای انجام این جراحی ممکن از روش لاپاراسکوپی و جراحی ماژور استفاده کند. نوع جراحی برای خارج کردن میوم ها به اندازه، محل و نوع تومورها بستگی دارد. بعد از انجام این جراحی ممکن است تومورهای جدید رشد کنند اما در روش هیسترکتومی بازگشت تومور وجود ندارد.
آمبولیزاسیون
در این روش پزشک متخصص برای درمان تومورهای خوش خیم رحم یک لوله بسیار نازک را داخل عروق خونی که به سمت تومورها می روند، می کند. سپس جراح ژل یا ذرات کوچک پلاستیکی را داخل رگ خونی تزریق کرده تا مسیر جریان خون به سمت تومورها مسدود شود. عدم خونرسانی به تومورها موجب توقف رشد تومورها و کوچک شدن آنها می شود. این روش برای خانم هایی که قصد بارداری در آینده دارند و یا خونریزی شدید آنها را آزار می دهد و یا احساس درد شدید و فشار بر مثانه و رکتوم دارند و مایل نیستند از روش هیسترکتومی استفاده کنند، به کار برده می شود. از عوارض این روش می توان به یائسگی زودرس اشاره کرد.
کلام آخر
تومورهای رحم به دو نوع تومورهای خوش خیم رحم و تومورهای بدخیم رحم تقسیم می شوند. تومورهای خوش خیم بیشتر در حدود 40 سالگی بروز می کند. مهمترین تومور خوش خیم از نوع فیبروم رحم است.
