افتادگی رحم یک عارضه شایع است که می‌تواند با افزایش سن بروز کند. به مرور زمان و با زایمان‌های طبیعی متعدد، عضلات و رباط های اطراف رحم ضعیف می شوند. هنگامی که این ساختار حمایتی از کار می افتد، رحم می تواند از موقعیت خود خارج شود. ما در این مقاله به انواع پرولاپس رحم، دلایل افتادگی رحم و روش های پیشگیری می پردازیم.
انواع افتادگی یا پرولاپس رحم
افتادگی رحم یا پرولاپس رحم انواع مختلفی دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
- سیستوسل (مثانه): این نوع شایع ترین نوع پرولاپس است و زمانی رخ می دهد که مثانه از داخل واژن پایین می آید. سیستوسل اغلب منجر به بی اختیاری ادراری می شود.
- پرولاپس رحم: همانطور که از نامش پیداست، پرولاپس رحم زمانی اتفاق می افتد که رحم از داخل کانال واژن و گاهی حتی از آن بیرون زده باشد.
- انتروسل (روده کوچک): در این نوع، بخشی از روده کوچک به داخل قسمت بالای واژن پایین می آید و بر آن فشار وارد می کند.
- یورتروسل (مجرای ادرار): این نوع زمانی رخ می دهد که مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از مثانه خارج می کند) از داخل واژن بیرون زده باشد.
- رکتوسل (رکتوم): در این نوع، قسمت جلویی رکتوم از سپتوم رکتوواژینال (بافت نازکی که رکتوم را از واژن جدا می کند) به داخل واژن فشار می آورد.
- پرولاپس قوس واژن (بالای واژن): اگر حمایت ساختاری در بالای واژن ضعیف شود، این بخش می تواند از داخل کانال واژن پایین بیاید و حتی از واژن بیرون بزند.
علائم افتادگی رحم چیست؟
در موارد خفیف پرولاپس رحم، ممکن است هیچ علامت واضحی نداشته باشید. اما با پایین آمدن بیشتر رحم از موقعیت خود، می تواند فشار بر سایر اندام های لگنی مانند مثانه یا روده وارد کند و علائم زیر را ایجاد کند:
- احساس سنگینی، پری یا فشار در لگن.
- درد در لگن، شکم یا پایین کمر.
- درد هنگام رابطه جنسی.
- بیرون زدگی بافت رحم از دهانه واژن.
- مشکل در وارد کردن تامپون یا اپلیکاتور دیگر به داخل واژن.
- یبوست.
- مشکلات ادراری، از جمله نشت ادرار (بی اختیاری)، نیاز به ادرار کردن مکرر (تکرر ادرار) یا احساس شدید و ناگهانی نیاز به ادرار کردن (فوریت ادراری).
علائم می تواند هنگام ایستادن یا راه رفتن به مدت طولانی یا با سرفه و عطسه بدتر شود. در این حالت ها، نیروی جاذبه فشار بیشتری بر عضلات لگنی شما وارد می کند.
چه عواملی باعث افتادگی و پرولاپس رحم می‌شوند؟
رحم شما توسط گروهی از ماهیچه ها و رباط ها (ماهیچه‌های کف لگن) در داخل لگن شما در جای خود قرار می گیرد. هنگامی که این ساختارها ضعیف می شوند، دیگر نمی توانند رحم شما را در جای خود نگه دارند و شروع به افتادن می کند. چندین عامل می توانند در تضعیف ماهیچه های کف لگن نقش داشته باشند، از جمله:
- از دست دادن قدرت عضلانی: این می تواند در نتیجه یائسگی رخ دهد.
- بارداری: بارداری فشار زیادی به ماهیچه های کف لگن وارد می کند.
- زایمان طبیعی: به خصوص اگر چندین نوزاد به دنیا آورده باشید یا نوزادان درشت هیکلی داشته باشید، زایمان طبیعی می تواند به ماهیچه های کف لگن آسیب برساند.
- چاقی و اضافه وزن: وزن اضافی فشار بیشتری بر ماهیچه های کف لگن وارد می کند.
- سرفه مزمن یا زور زدن: سرفه شدید یا زور زدن برای دفع ادرار یا مدفوع می تواند به ماهیچه های کف لگن فشار وارد کند.
- یبوست مزمن: یبوست مزمن می تواند باعث زور زدن هنگام دفع شود و به ماهیچه های کف لگن فشار وارد کند.
- بلند کردن اجسام سنگین به طور مکرر: بلند کردن مکرر اجسام سنگین می تواند به ماهیچه های کف لگن فشار وارد کند.
عوارض عدم درمان افتادگی رحم
در موارد خفیف که زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار نمی دهد، ممکن است پزشک درمان خاصی را توصیه نکند. بنابراین، مهم است که با بهترین جراح و متخصص زنان در اصفهان در مورد علائم و گزینه های درمانی مشورت کنید، حتی اگر در حال حاضر احساس ناراحتی زیادی ندارید. عوارض احتمالی عدم درمان افتادگی رحم عبارتند از:
- بدتر شدن علائم: همانطور که در متن ذکر شده، افتادگی رحم می تواند با گذشت زمان بدتر شود و علائم شدیدتری مانند
- سنگینی یا درد بیشتر در لگن ایجاد کند.
- مشکلات ادراری: مانند بی اختیاری ادراری، تکرر ادرار، یا عفونت های مکرر مجاری ادراری.
- مشکلات مدفوعی: مانند یبوست، بی اختیاری مدفوع، یا مشکل در دفع مدفوع.
- مشکلات جنسی: مانند درد هنگام رابطه جنسی.
تشخیص افتادگی یا پرولاپس رحم
برای تشخیص افتادگی رحم از موقعیت طبیعی آن، پزشک معالج شما معاینه لگنی انجام خواهد داد. در طی این معاینه، پزشک وسیله ای به نام اسپکولوم (که به آن ها امکان مشاهده داخل واژن را می دهد) را وارد واژن کرده و واژن و رحم شما را بررسی می کند. پزشک هرگونه برآمدگی ناشی از سقوط رحم به داخل کانال واژن را لمس خواهد کرد. همچنین ممکن است از شما بخواهد سرفه کنید، فشار بیاورید یا وانمود کنید که ادرارتان را نگه داشته اید. این کار به پزشک کمک می کند ببیند ماهیچه های شما چقدر ضعیف هستند.
بیشتر بدانید: سرویسیت یا التهاب دهانه رحم
آیا می‌توان از افتادگی رحم جلوگیری کرد؟
همانطور که نمی توان از عواملی مانند زایمان طبیعی یا یائسگی جلوگیری کرد، اما روش هایی برای کاهش خطر ابتلا به پرولاپس وجود دارد. چند نکته سبک زندگی که می تواند خطر ابتلا به افتادگی رحم را کاهش دهد عبارتند از:
- حفظ وزن سالم و ورزش منظم.
- انجام تمرینات کگل برای تقویت عضلات کف لگن.
- ترک سیگار. این کار خطر ابتلا به سرفه مزمن را کاهش می دهد که می تواند فشار بیشتری بر عضلات کف لگن وارد کند.
- استفاده از تکنیک های صحیح بلند کردن اجسام سنگین.
- جلوگیری از یبوست و زور زدن هنگام اجابت مزاج.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنید؛
- احساس گیر افتادن یا خروج چیزی از واژن.
- درد هنگام ادرار یا دفع مدفوع.
- کمردرد مزمن یا فشار در ناحیه لگن که ناشی از هیچ بیماری دیگری نیست.
