پولیپ رحم چیست؟ آیا علائم آن را می دانید؟ راهکار های درمانی آن را می دانید؟ این اختلال یکی از بیماری های شایع زنان است که در این مقاله از سایت دکتر فریبا بهنام فر قصد داریم در ارتباط با آن به شما اطلاعاتی بدهیم.
پولیپ رحم چیست؟
گاهی اوقات سلول های پوشش داخلی بافت رحم که به آن اندومتر می گویند، به صورت غیر طبیعی، بیش از حد رشد می کنند. گاهی ممکن است در ارتباط با تهاجمی و یا غیر تهاجمی بودن این توده ها برای برخی افراد سوال پیش بیاید. در این خصوص لازم است بگوییم در اکثر مورد این پولیپ ها خوش خیم هستند. اما در برخی موارد نیز می توانند پیش سرطانی و بدخیم نیز باشند.
اندازه این توده ممکن است برای هر شخص متفاوت باشد. اندازه برخی از این توده های رحمی برای برخی افراد چند میلی متر است. با این حال ممکن است اندازه آن برای برخی دیگر به چند سانتی متر نیز برسد.
چه کسانی به پولیپ رحم مبتلا می شوند؟
با اینکه ممکن است تمام خانم ها در دورانی از زندگی خود دچار پولیپ رحم شوند اما برخی از عوامل ممکن است در افزایش احتمال ابتلاء به پولیپ رحم تاثیر داشته باشند، این عوامل عبارتند از:
- بالا رفتن سن
- افزایش وزن و چاقی
- بالا بودن فشار خون
- استفاده از درمان‌های هورمونی
- استفاده از داروی تاموکسیفن (دارویی که در درمان بیماری سرطان استفاده می‌شود)
- سابقه‌ی خانوادگی از ابتلا به سندرم لینچ و یا سندرم کاودن
تشخیص پولیپ رحم
همان طور که پیشتر اشاره کردیم در اکثر موارد افرادی که مبتلا به پولیپ رحم هستند هیچ گونه علائم بالینی ندارند و معمولاً به صورت اتفاقی در هنگام تصویربرداری‌های پزشکی مانند سونوگرافی که به دلیل تشخیص بیماریهای دیگر و یا چکاپ دوره‌ای انجام می‌شود پولیپ مورد شناسایی قرار می‌گیرد.
در برخی از موارد در افرادی که دچار خونریزی‌های غیرعادی در بین دوره‌های قاعدگی هستند پزشک جهت بررسی علت بیماری ممکن است هیسترسکوپی را پیشنهاد دهد، هیسترسکوپی یکی از روش های تشخیص اندازه، تعداد و بررسی سایر ویژگی‌های پولیپ می‌باشد.
سایر بررسی‌هایی که می‌تواند به تشخیص پولیپ رحم منجر شود عبارت است از:
- آزمایش پاپ اسمیر
- معاینه کانال رحم (جهت شناسایی پولیپ‌های بیرون آمده)
- هیستروسالپنگوگرافی (تصویر برداری رنگی از داخل رحم و لوله‌های رحم)
- سونوگرافی از لگن
- کورتاژ رحم (خراشیدن پوشش داخلی رحم)
- بیوپسی آندومتر
تشخیص نهایی و بررسی پاتولوژیک پولیپ رحم با استفاده از رزکتوسکوپ انجام می‌شود. این روش مشابه آندوسوپی است و با استفاده از یک دوربین نوری و ابزار جراحی انجام می‌شود، با هدایت دوربین پس از دستیابی به پولیپ از یک ابزار سیمی جهت برداشتن پولیپ استفاده می‌شود، پس از خارج کردن پولیپ، نمونه‌ای از آن جهت بررسی‌های بیشتر به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می شود.
درمان پولیپ رحم
در صورتی که پولیپ رحم هیچ گونه علامتی برای بیمار ایجاد نکند و به صورت اتفاقی و به دنبال تشخیص سایر بیماری‌ها، پزشک آن را شناسایی کرده باشد با توجه به اندازه‌ی پولیپ ممکن است رویکردهای متفاوتی جهت درمان ارائه شود. در مواقعی که اندازه‌ی پولیپ بسیار کوچک است پزشک پیشنهاد می‌نماید که بیمار فقط تحت نظر باشد و هیچ گونه درمان خاصی لازم نیست اما در افرادی که دچار علائم آزاردهنده هستند یا اینکه اندازه‌ی پولیپ رحم آنها بزرگ می‌باشد تنها راه درمان برداشتن پولیپ می‌باشد.
پلی پکتومی روشی درمانی است که طی آن پولیپ‌ها خارج می‌شوند. در این روش با استفاده از لوله‌ای که در سر آن دوربین قرار گرفته است به همراه ابزار جراحی اقدام به خارج ساختن پولیپ رحم می‌شود، پلی پکتومی روشی ساده و غیرتهاجمی می‌باشد و احتیاجی به هیچ گونه برش و بخیه نمی‌باشد.
تمام نمونه‌های خارج شده از رحم جهت بررسی پاتولوژیکی به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند.
در 95 درصد موارد پولیپ‌های رحم خوش خیم هستند اما در برخی موارد که یافته‌های آزمایشگاهی بدخیمی پولیپ‌ها را نشان می دهند ممکن است جراحی هیسترکتومی به منظور برداشتن رحم و جلوگیری از سرطان رحم توصیه شود.
با توجه به اینکه میزان عود پولیپ‌های رحمی تقریباً زیاد می‌باشد (بین 15 تا 43 درصد) ابلیشن آندومتر ممکن است به عنوان یک راهکار درمانی جهت جلوگیری از عود پولیپ پیشنهاد شود. ابلیشن آندومتر پوشش داخلی رحم را از بین می‌برد و منجر به پریودهای سبک‌تر می‌شود. این روش به افرادی که دیگر قصد بچه دار شدن ندارند پیشنهاد می‌شود.
در افرادی که قصد بچه دار شدن دارند هورمون درمانی و یا استفاده از سایر داروها جهت جلوگیری از عود آن می‌تواند مفید باشد.
رابطه میان باردرای و پولیپ رحم
پولیپ رحم ممکن است با ناباروری مرتبط باشد. اگر پولیپ رحم دارید و نمی توانید بچه دار شوید، برداشتن پولیپ ممکن است به شما امکان باردار شدن را بدهد، اما این مورد قطعی نیست. بنابراین اگر به این اختلال مبتلا هستید و همچنین قصد بارداری دارید، بهتر است این مورد را با پرشک خود درمیان بگذارید. در این صورت ممکن سایر علت های دیگر نیز بررسی شود و بهترین راهکار برای درمان درنظر گرفته می شود.
نحوه پیشگیری از پولیپ رحم
پولیپ رحم رشد غیرطبیعی بافت در دیواره داخلی رحم (آندومتر) است که ممکن است باعث خونریزی‌های غیرطبیعی، لکه‌بینی بین قاعدگی، ناباروری یا حتی افزایش ریسک بدخیمی شود. اگرچه نمی‌توان همیشه به‌طور کامل از ایجاد پولیپ جلوگیری کرد، اما با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال بروز آن را کاهش داد یا در مراحل اولیه شناسایی و درمان کرد.
در ادامه، راهکارهای مؤثر برای پیشگیری از پولیپ رحم را می‌خوانید:
۱. کنترل منظم هورمون‌ها
بر هم خوردن تعادل هورمون استروژن و پروژسترون نقش اصلی در ایجاد پولیپ دارد. اگر دچار قاعدگی نامنظم، خونریزی زیاد یا علائم هورمونی هستید، بهتر است با بررسی منظم سطح هورمون‌ها از ایجاد شرایط مستعد پولیپ جلوگیری کنید. مصرف قرص‌های تنظیم‌کننده هورمون در صورت تجویز پزشک می‌تواند مفید باشد.
۲. معاینه و سونوگرافی منظم
زنانی که سابقه خانوادگی پولیپ، فیبروم یا سرطان رحم دارند، یا خودشان علائم مشکوک دارند، باید به‌طور دوره‌ای سونوگرافی ترانس‌واژینال یا هیستروسونوگرافی انجام دهند تا هرگونه تغییر در ضخامت آندومتر یا شکل غیرطبیعی دیواره رحم سریع شناسایی شود.
۳. کنترل وزن و تغذیه سالم
چاقی و افزایش چربی بدن باعث تولید بیش‌ازحد استروژن می‌شود که زمینه‌ساز رشد پولیپ است. داشتن رژیم غذایی متعادل، مصرف سبزیجات، میوه‌های تازه، کاهش مصرف قند و چربی‌های مضر می‌تواند در کنترل سطح هورمون‌ها و سلامت رحم مؤثر باشد.
۴. پرهیز از مصرف داروهای هورمونی بدون نسخه
مصرف خودسرانه داروهای حاوی استروژن (مثل برخی قرص‌های ضدبارداری یا درمان‌های یائسگی) می‌تواند خطر رشد پولیپ را افزایش دهد. هرگونه درمان هورمونی باید تحت نظر پزشک انجام شود.
۵. درمان به‌موقع بیماریهای رحمی
در صورتی که سابقه‌ی فیبروم، اندومتریوز یا عفونت مزمن رحمی دارید، درمان سریع این بیماری‌ها می‌تواند از تغییرات غیرطبیعی در آندومتر جلوگیری کند.
۶. کاهش استرس و سبک زندگی سالم
استرس مزمن می‌تواند بر تعادل هورمونی بدن اثر منفی بگذارد. خواب کافی، ورزش منظم و پرهیز از سیگار و الکل به کاهش خطر پولیپ کمک می‌کند.
