تفاوت فیبروم و کیست تخمدان برای بانوان زیاد مشخص نیست اما تقریبا هر دو در دسته توده های خوش خیم قرار دارند. فیبروم ها در ناحیه رحم و کیست در ناحیه تخمدان نیز شروع به رشد میکنند.
اغلب بانوانی که به کیست تخمدان مبتلا هستند نیز سریعتر با علائمی روبرو میشوند اما افرادی که فیبروم های رحمی دارند، هیچ علائمی به همراه نداشته و تا مدتی شخص متوجه بروز این مشکل برای خود نمی‌شود. در این مقاله به تفاوت های علائم و علل و تشخیص این دو بیماری خواهیم پرداخت.
بیشتر بدانید: ترکیدن کیست تخمدان
علائم فیبروم در مقابل علائم کیست تخمدان
افرادی که دارای فیبروم رحم هستند، علائم خود را بسیار سریعتر از کیست تخمدان احساس میکنند اما با این حال به مدت زمان تقریبا زیادی نیاز است تا این نشانه ها ایجاد شوند. معمولا در مدت زمان کوتاهی بعد از پیدایش فیبروم رحم، پریود های شدید دردناک و خونریزی های شدید مشاهده می‌شود.
درد شکم، درد کمر و تکرر های ادراری برای خانم های مبتلا به فیبروم رحم احساس خواهند شد. کیست های تخمدانی اغلب دوره های پریودی را بر هم ریخته اما با درد خاصی در ابتدا همراه نیستند و اگر اندازه این کیست زیاد شود نیز ممکن است درد شدید شکمی را ایجاد کنند وگرفتگی هایی در برخی مواقع احساس شود. درد کیست تخمدان حتی گاهی با درد آپاندیس اشتباه خواهد شد.
علل ایجاد فیبروم و کیست تخمدان
علل ایجاد فیبروم و کیست تخمدان با یکدیگر متفاوت است. در ادامه به توضیح علل هرکدام می‌پردازم:
علل ایجاد فیبروم
فیبرومها تودههای غیرسرطانی هستند که در عضلات دیواره رحم رشد میکنند. علل دقیق فیبرومها هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما عوامل زیر می‌توانند در شکل‌گیری آنها نقش داشته باشند:
- تغییرات هورمونی: هورمون‌های استروژن و پروژسترون، که مسئول تنظیم چرخه قاعدگی هستند، می‌توانند در رشد فیبرومها موثر باشند. این هورمون‌ها باعث رشد لایه داخلی رحم میشوند و احتمالاً در تحریک رشد فیبرومها نیز نقش دارند.
- عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی در بروز فیبرومها موثر است. اگر در خانواده فردی فیبروم داشته باشد، احتمال بروز فیبروم در سایر اعضای خانواده افزایش می‌یابد.
- عوامل رشد سلولی: برخی از عوامل رشد، مانند فاکتور رشد شبه‌انسولینی (IGF) می‌توانند در رشد فیبرومها تاثیرگذار باشند و موجب افزایش سرعت تقسیم سلولی شوند.
- عوامل محیطی و سبک زندگی: برخی تحقیقات نشان می‌دهند که عواملی مثل تغذیه، چاقی و سبک زندگی نیز می‌توانند در ایجاد فیبروم نقش داشته باشند، هرچند نقش دقیق آنها همچنان مورد مطالعه است.
علل ایجاد کیست تخمدان
کیستهای تخمدان کیسههای پر از مایعی هستند که روی تخمدانها تشکیل میشوند. این کیستها می‌توانند ناشی از علل مختلفی باشند که برخی از آنها طبیعی و برخی دیگر بیماری‌زا هستند:
- کیستهای عملکردی (فیزیولوژیک): این کیستها به صورت طبیعی و در اثر تغییرات چرخه قاعدگی ایجاد میشوند. برای مثال، کیستهای فولیکولی در حین تخمک‌گذاری به وجود می‌آیند و معمولاً بعد از مدتی خودبهخود از بین می‌روند.
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): در این سندرم، تخمدانها چندین کیست کوچک تولید میکنند که اغلب به دلیل اختلال در تعادل هورمون‌ها ایجاد می‌شود و ممکن است با علائمی مانند قاعدگی نامنظم و افزایش هورمون‌های مردانه همراه باشد.
- آندومتریوما: این نوع کیست زمانی تشکیل می‌شود که بافت داخلی رحم (آندومتر) به تخمدانها منتقل شده و رشد کند. این کیستها به عنوان کیستهای اندومتریوز شناخته میشوند و می‌توانند باعث درد و مشکلات دیگر شوند.
- کیستهای درموئید و سیستادنوما: این نوع کیستها از بافت‌های غیرمعمول ایجاد میشوند و ممکن است دارای بافت‌های مختلف مانند مو، چربی یا حتی دندان باشند. علت دقیق این نوع کیستها هنوز مشخص نیست.
به طور خلاصه، فیبرومها بیشتر تحت تاثیر هورمون‌ها و عوامل ژنتیکی در دیواره رحم ایجاد میشوند، در حالی که کیستهای تخمدان انواع مختلفی دارند و اغلب ناشی از فرآیندهای طبیعی یا اختلالات هورمونی تخمدان هستند.
تشخیص فیبروم و کیست تخمدان
تشخیص فیبروم های رحم و کیست تخمدان چندان تفاوتی با یکدیگر ندارند و از روش های تشخیصی سونوگرافی و تصویربرداری های مختلف انجام میشوند.
با مشاهده علائم و مراجعه به بهترین متخصص زنان از روش های تشخیصی موجود برای شناخت هر یک از این موارد استفاده میکنند. فیبروم های رحمی از طریق سونو واژینال نیز قابل تشخیص هستند اما کیست تخمدان نیز ممکن است از این طریق تشخیص داده نشود.
درمان فیبروم و کیست تخمدان
درمان فیبروم رحم برای بسیاری از افراد تجویز نمی‌شود و به خودی خود بهبود خواهند یافت. روش های درمانی متعددی برای درمان فیبروم رحم و کیست تخمدان وجود دارد. برخی متخصصین برای از بین بردن فیبروم رحم، از داروهای هورمونی و آمپول های مخصوص استفاده میکنند که در نهایت موجب کوچک شدن فیبروم ها می‌شود و رفته رفته در تصویربرداری ها مشاهده می‌شود که از بین رفته اند.
برای درمان کیست تخمدان نیز از برخی داروهای هورمونی استفاده میکنند اما معمولا برخی از متخصصین عقیده دارند که این کیست ها در سایز کوچک به طور خودبخودی از بین می‌روند اما اگر ابعاد بزرگی داشته باشد، با استفاده از شیوه های جراحی نیز درمان می‌گردد. از روش های جراحی برای فیبروم ها تا زمانی که ابعاد رحم را فرا نگرفته باشند، استفاده نمی‌کنند و اغلب ناچار به خارج کردن فیبروم ها هستند.
نتیجه گیری
دانستید که فیبروم در بافت عضلانی رحم بوجود می‌آید اما کیست در ناحیه تخمدان رشد کرده و ممکن است در نهایت هر دوی آن ها منجر به ناباروری فرد شوند و باید حتما تحت درمان قرار بگیرند. کیست تخمدان و فیبروم معمولا از نظر علائم بیشترین تفاوت را دارند. کیست های تخمدانی معمولا با درد شدید لگنی همراه بوده و فیبروم ها بیشتر بر اختلالات قاعدگی خود را نمایان میکنند. به هر حال باید به هر دو بیماری توجه خاصی داشته باشید.
سوالات متداول
فیبروم رحم به مشکلاتی مانند خونریزی شدید، درد شدید، اضافه وزن رحم و حتی مشکلات بارداری (مانند سقط جنین) منجر شود. کیست در تخریب تخمدان، گیرافتادگی تخمدان، خونریزی داخلی و در موارد نادر، تبعیض سرطانی تخمدان می‌شود.
افرادی که فیبروم رحم دارند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای بروز کیست تخمدان قرار بگیرند. دلایل این ارتباط ممکن است به عوامل مشترکی مانند نوع تغذیه، سطوح هورمونی و عوامل ژنتیکی بازگردد.
فیبرومها تودههای غیرسرطانی هستند که معمولاً در دیواره رحم رشد میکنند، در حالی که کیستها کیسههای مایع هستند که بر روی تخمدانها تشکیل میشوند.
برخی علائم مانند درد لگن مشترک هستند، اما فیبرومها ممکن است خونریزی شدید قاعدگی ایجاد کنند، در حالی که کیستها گاهی با درد تخمدانی همراه هستند، به ویژه اگر پاره شوند.
درمان متفاوت است؛ فیبرومها اغلب با دارو، جراحی یا روشهای کمتر تهاجمی درمان میشوند، در حالی که کیستهای تخمدان معمولاً به طور خودبهخود برطرف میشوند، مگر اینکه بزرگ یا پیچیده باشند.
